Molens en de opleiding
tot vrijwillig molenaar
Op deze pagina beschrijf ik de molens waarop ik de opleiding tot vrijwillig molenaar heb gevolgd - zie de lijst onderaan deze pagina.
De intensieve en veelzijdige opleiding voor vrijwillig molenaar duurt minimaal anderhalf à twee jaar (maar men mag er ook langer over doen), waarna het wordt afgerond met een pittig theoretisch en praktisch examen.
Na het examen schreef ik een impressie over de opleiding en het examen, die in het juni-nummer van de Gildebrief (19e jaargang no. 2) werd afgedrukt.
Het Gilde van
Vrijwillige Molenaars
Wat is een vrijwillig molenaar?
Het antwoord is simpel. Een man/vrouw die het bijna uitgestorven beroep van molenaar heeft geleerd en in zijn/haar vrije tijd, en dat is veelal zaterdags, op vrijwillige basis op een molen werkt.
Door de industrialisatie waren we bijna alle 10.000 molens die Nederland ooit rijk is geweest kwijt geraakt, maar dankzij o.a. de vereniging "De Hollandsche Molen" hebben we er nu nog ruim 1100 over (wind- en watermolens). Die zijn voor een groot deel gerestaureerd en weer gebruiksvaardig gemaakt.
Om nu te kunnen laten zien hoe zo'n molen werkte en om te zorgen dat hij blijft werken, heb je mensen nodig die daar hun vrije tijd in willen stoppen en bereid zijn een pittige opleiding te volgen. Want bedenk wel dat een molen een rijksmonument is met een waarde van ruim een half tot een heel miljoen euro's en dat moet uiteraard met kundigheid worden beheerd en in stand gehouden. Weer en wind en de tand des tijds knagen voortdurend aan de molens en dus behoort ook het (klein)onderhoud tot een deel van de werkzaamheden.
Of eenvoudig gezegd: een vrijwillig molenaar is iemand wiens hobby het is zonder geldelijke verdiensten, maar vaak wel op basis van een contract of overeenkomst, regelmatig op een molen te werken.
In 1972 werd door enkele enthousiaste molenvrienden Het Gilde van Vrijwillige Molenaars opgericht, met als doel: "het belang van de molens in Nederland te dienen door een opleiding voor vrijwillig molenaar te verzorgen voor haar leden, die in goede staat verkerende doch buiten bedrijf zijnde molens willen laten draaien en het behartigen van de belangen, in de ruimste zin des woords, van hen die deze opleiding volgen en hen die, na voltooiing van de opleiding, met bepaalde molens willen gaan malen of reeds op bepaalde molens werkzaam zijn".
Teneinde de deskundigheid van de vrijwillige molenaars nog meer te vergroten, organiseert het gilde sinds enige jaren, naast de opleiding voor de door wind aangedreven molens, ook een opleiding voor de door water aangedreven molens.
Uiteraard ben ik lid van dit gilde en heb ik de door hen georganiseerde opleiding gevolgd.
In 1999 is door Prins Claus, die beschermheer van de Nederlandse Molens was, het 1000e diploma aan een geslaagde vrijwillig molenaar uitgereikt.De opleidingen worden door de regionale afdelingen verzorgd en tevens worden enige keren per jaar contactavonden en excursies georganiseerd.
Voor meer informatie: het secretariaat van het Gilde van Vrijwillige Molenaars, Joke Klinkspoor, Zandkreek 26, 8032 JM Zwolle, telefoon 06-145 366 51, of via hun vernieuwde homepage GVM.
In de regio Groningen kan men zich ook wenden tot het "Groninger Molenhuis", Lopende Diep 8, 9712 NW te Groningen, tel. 050 312 16 94, e-mailadres info@groningermolenhuis.nl of via hun homepage Groninger Molenhuis.
Boeken en tijdschriften over molens
Over molens is veel geschreven. Vele facetten zijn door talloze auteurs belicht, waarbij te denken valt aan boeken waarin technische aspecten zoals de bouw van molens uit de doeken wordt gedaan, boeken waarin de geschiedenis van de molens aan de orde komt en boeken die bestemd zijn voor bijvoorbeeld de studie voor vrijwillig molenaar.
Maar ook zijn er veel boeken verschenen die tot doel hebben te registreren en vast te leggen wat er aan molenbezit nog is overgebleven. Zo heeft elke provincie in Nederland één of meerdere boeken uitgebracht met vermelding van de molens in hun gebied, aangevuld met vele interessante feiten, wetenswaardigheden, foto's en illustraties.
En tenslotte zijn er veel fotoboeken verschenen om het majestueuze en de schoonheid van de molens in het Hollandse landschap te doen uitkomen.
In de molenboekenlijst zijn van iedere categorie diverse titels opgenomen, waaronder 161 Nederlandstalige, 6 Engelstalige en 34 Duitstalige titels.
Uiteraard zijn er vele verenigingen die zich met molens bezighouden en periodiek een tijdschrift uitgeven.
In de tijdschriftenlijst worden 24 Nederlandse, 2 Duitse en 3 Belgische verenigingen genoemd.
Ontdekt u daarin onjuistheden of zijn er mutaties, stuur dan een mailtje - zie de reacties pagina.
De molens tijdens mijn opleiding
Een overzicht van de molens en de uren die ik tijdens mijn opleiding heb geinvesteerd.
Mijn officiële instructiemolen was:
de in 1898 gebouwde korenmolen
Havekes MölleMolenstraat / Havekespad 13 in Twello
gemeente Voorst
Daarnaast liep ik regelmatig mee op de volgende molens:
de in 1866 gebouwde korenmolen
Bökkers MölleRijksstraatweg 45A in Olst
gemeente Olst/Wijhe
de in 1703 gebouwde korenmolen
Molenbelt 1 in Wijhe
gemeente Olst/Wijhe
de in 1887 gebouwde korenmolen
Marledijk 17 te Marle
gemeente Olst/Wijhe
de in 1857 gebouwde korenmolen
Molenstraat 1 te Sint Jansklooster
gemeente Steenwijkerland
de in 1853 gebouwde korenmolen
Oud Milligenseweg 7 te Garderen
gemeente Barneveld
de in 1798 gebouwde standerdmolen
Molendijk 15 te Alphen a/d Maas
gemeente West Maas & Waal
de in 1905 gebouwde korenmolen
Molenstraat 68 te Warnsveld
gemeente Zutphen
de in 1776 gebouwde oliemolen
Vondelkade 175 in Zwolle
de in 1748 gebouwde korenmolen
Wijheseweg 33 te Windesheim
gemeente Zwolle
de in 1858/1901 gebouwde korenmolen
Vilsterseweg 20 te Vilsteren
gemeente Ommen
de in 1850 gebouwde koren- en pelmolen
Feiko Clockstraat 111a in Oude Pekela
gemeente Pekela
de in 1882/1897 gebouwde poldermolen
Goliathspad 3 te Uithuizermeeden (bij de Eemshaven)
gemeente Eemsmond
En verder draaide ik mee op diverse andere interessante molens, zoals de korenmolens "De Hegeman" te Dijkerhoek, de "Werklust" te Oene en "De Tijd" te Oostendorp (Elburg), de oliemolens "Woldzigt" te Roderwolde en "Pelmolen Terhorst" te Rijssen, "De Grafelijke Torenmolen" te Zeddam, de standerdmolen "Wissink's Möll" te Usselo, de "Achterste of Laaglandse wipmolen" te Hellouw, de ronde stenen grondzeilers "De Korenbloem" te Zoelen en "De Oude Molen" te Wijchen, de houtzaagmolen "Fram" te Woltersum en de watermolens "De Witte Molen" te Arnhem (bovenslag) en "De Mallumse molen" - koren- en pelmolen ! te Eibergen (onderslag).
Op deze molens met hun eigen unieke bouw, werkwijze en bediening leerde ik ook het nodige, alsmede van de instructeurs of gastgevende molenaars, want ook die zijn allemaal verschillend.